بیماری آتروفی عضلانی نخاعی از شایع ترین علل ژنتیکی مرگ در دوران کودکی است. ویژگی اصلی بیماری، تحلیل سلول های شاخی قدامی (anterior horn cells) نخاع است که منجر به تحلیل عصبی-عضلانی پیشرونده می شود. این بیماری توارث اتوزومی مغلوب دارد و از لحاظ بالینی و ژنتیکی هتروژن می باشد.
زمینه بالینی
آتروفی عضلانی نخاعی(Spinal Muscular Atrophy: SMA) با تحلیل نورون های حرکتی نخاع همراه بوده و باعث ضعف عضلانی و در اکثر موارد نهایتا منجر به مرگ شخص می گردد. بیماری به چهار نوع متفاوت تقسیم می شود. هر چه بیماری در سن کمتری شروع شده باشد سیر پیشرفت آن سریع تر است.
انواع بیماری SMA
SMA I : بیماری وردینگ هافمن (Werding-Hoffman) .این نوع SMA درزمان تولد و یا در شش ماه اول تولد مشاهده می شود. نوزاد ضعف ماهیچه ای شدید دارد که منجر به اختلال در تنفس و عمل بلع می شود و نهایتا درطی دو سال اول زندگی فوت می کند. این نوزادان از لحاظ بهره هوشی نرمال هستند.
IISMA : سن شروع بیماری بین ۶ تا ۱۸ ماهگی می باشد و نسبت به نوع I خفیف تر است. همانندSMA I ضعف ماهیچه ها مشاهده می شود. سرعت پیشرفت بیماری آهسته بوده و اکثر کودکان مبتلا فقط تا اوایل بلوغ زنده می مانند.
SMA III: کاگلبرگ- ولندر (Kugelberg-Welander).این نوع خفیف تر بیماری، بعد از سن 18 ماهگی بروز می کند. تعدادی از افراد مبتلا در اوایل بلوغ از ویلچر استفاده می کنند. افراد مبتلا با افزایش سن، در نتیجه ضعف عضلات نخاعی در معرض ابتلا به عفونت های تنفسی و بروز اسکولیوز می باشند.
SMA IV: شروع بیماری در سنین بزرگسالی است و ویژگی هایی مشابه نوع SMA III دارد.
زمینه ژنتیکی:
ژن بیماری SMN (Survival Motor Neuron) می باشد که در ناحیه ژنی q5 قرار دارد. از ویژگیهای این ناحیه ناپایداری زیاد، چندین مضاعف سازیDNA و تعداد نسبتا زیادی ژن های کاذب است. ژنوم انسان دو نسخه از ژن SMN را به صورت معکوس (inverted SMN copies) در یک ناحیه kb 1000 دارد که SMN1 و SMN2نامیده می شود. ژن اصلیSMN1، معروف به نسخه تلومریک است که بیشترین مقدار پروتئینSMN را تولید می کند. SMN2سودوژن ژن اصلی است و تقریبا دارای همولوژی 99% با ژن اصلی است، به طوری که پروموتر یکسانی دارند و فقط در پنج جفت باز متفاوت هستند. SMN2به نسخه سانترومریک معروف است که مسئول تولید مقدار کمی از پروتئین SMNاست. ژن SMN2 رونوشت مشابهی با SMN1 تولید می کند اما برای جبران کامل آن کافی نیست. با این وجود حضور کپی های SMN2 باعث بروز فنوتیپ خفیف تری از بیماری می شود.
در 95-98٪ موارد، درهمه بیماران مبتلا بهSMA با شروع بیماری در سن خردسالی ژن SMN در اگزونهای 7-8 حذف هموزیگوت نشان می دهد. در2-1٪ بیماران، که حذف اگزون های 7-8 را در یکی از آلل های خود ندارند، جهش نقطه ای شناسایی شده است.با توجه به اینکه SMA توارث اتوزومی مغلوب دارد در صورت بروز بیماری، والدین ناقل بوده و احتمال تولد نوزاد مبتلا در هر بارداری 25% می باشد.
روشهای تشخیص مولکولی انواع SMA
1) PCR-RFLP (Polymerase chain Reaction-Restriction Fragment Length Polymorphism )
2) MLPA (Multiplex Ligation-dependent Probe Amplification)
3) Real-time PCR
نمونه مورد آزمایش
خون EDTA
مایع آمنیون
CVS
مدت زمان آزمایش
مرحله اول : بررسی نمونه والدین و فرد بیمار: 4-3 هفته
مرحله دوم: بررسی نمونه گرفته شده از جنین با روش CVS : 3-2 هفته
References:
Prior TW, Nagan N, Sugarman EA, Batish SD, Braastad C. Technical standards and guidelines for spinal muscular atrophy testing. Genetics in Medicine. 2011;13(7):686-94.
Li L, Zhou W-J, Fang P, Zhong Z-Y, Xie J-S, Yan T-Z, et al. Evaluation and comparison of three assays for molecular detection of spinal muscular atrophy. Clinical Chemistry and Laboratory Medicine (CCLM). 2017;55(3):358-67.
http://www.smh.com.au/interactive/2017/baby-aviana
https://blogs.brandeis.edu/dnamechanisms/rna-mechanisms/allie-mazzella
http://www.smasupportuk.org.uk/the-genetics-of-sma
http://www.smasupportuk.org.uk/blog/research/azzouz-laboratory-gene-therapy-for-sma
نویسندگان
اریترون یک آزمایشگاه تخصصی است که از راه های مختلف میتوانید با آن در تماس باشید و پرسش ها و مشکلات خود را به آسانی با متخصصین ما در میان بگذارید.
آدرس: اصفهان، خیابان شیخ صدوق شمالی، خیابان شیخ مفید غربی
شماره تماس: 7-36631906- 031 2 -36633621 - 031
031-37134
شماره فکس: 89784728- 021 کد پستی : 76351-81647
ایمیل: med@Erythron-lab.com
شماره واتس آپ برای دریافت جواب آزمایش :
09138183947
برای هماهنگی جهت نمونه گیری در محل مورد نظر خود با شماره های زیر در ساعت مشخص تماس حاصل فرمایید:
آقای مهندس عزیزی 09131689270
تمام حقوق مطالب و محتویات این سایت متعلق به آزمایشگاه اریترون می باشد.